سندروم روده تحريك پذير
آيا شما سندرم روده تحريك پذير داريد؟
آيا اغلب دچار دل پيچه يا نفخ هستيد؟ آيا در اجابت مزاج مشكلي داريد؟ اگر چنين است ممكن است سندرم روده تحريك پذير يا IBS داشته باشيد. عضي اوقات اين بيماري را كوليت عصبي نيز مي گويند. افرادي كه IBS دارند دستگاه گوارششان به صورت غير عادي بهبعضي مواد يا استرس ها واكنش نشان مي دهند كه منجر به علائمي مانند دل پيچه، احساس نفخ و بزرگي شكم، سروصداي روده ها ويبوست يا اسهال متناوب مي شوند.
علل سندرم روده تحريك پذير چيست؟
كشيدن سيگار، خوردن بعضي غذاها به خصوص بعضي ميوه ها و سبزيجات، نوشيدن الكل يا نوشيدنيهاي كافئين دار يا احساس فشار روحي و اضطراب مي توانند كار دستگاه گوارش را تغيير دهند و به اختلالات حركتي روده منجر شده كه آن هم باعث سندرم روده تحريك پذير مي شود. اين به آن معنا نيست كه شما بيماريهايي مانند سرطان، التهاب راست روده يا زخم داريد بلكه به اين معنا است كه سيستم گوارشي شما آن طور كه بايست كار نمي كند. هرچند كه با اطمينان نمي توان عليت براي اين سندرم معين كرد ولي مي وان گفت مشكل در اعصاب يا عظلات سيستم گوارشي باشد. اگرچه علائم سندرم روده تحريك پذير معمولا به طور متناوب سال ها ادامه پيدا مي كند و براي بيمار رنج آور است اما بيمار مي تواند با انجام بعضي كارها وضعيت راحت تري داشتهباشد و بايد اطمينان پيدا كند كه اين ناراحتي حتي يك روز از عمر او را كوتاه نخواهد كرد.
با پزشك خود مشورت كنيد
هيچ آزمايشي نمي تواند وجود سندرم روده تحريك پذير را تاييد كند اما ممكن است پزشكتان آزمايشي را جهت رد مسائلي كه شبيه سندرم را ايجاد مي كند توصيه نمايد.
بررسي شما و آزمايشات
ممكن است پزشك درباره علائم، نوع غذايي كه مي خوريد و منشا احتمالي فشارهاي روحي در زندگيتان و ديگر چيز ها سوال كند يا آزمايش مدفوع جهت خون يا باكتري ها و انگل هاي بيماريزا درخواست نمايد. تست هايي از قبيل تصوير برداري از روده ها با اشعه و يا سيگموئيدوسكوپي (مشاهده قسمت هاي پاييني روده بزرگ از طريق يك لولوه انعطاف پذير) نيز ممكن است با نظر پزشك انجام شود.
درمان هاي دارويي
داروهاي معيني مي تواند به تنظيم كار دستگاه گوارشي شما كمك كنند ممكن است يك يا چند نوع از اين داروها با نظر پزشك براي شما تجويز شود ولي به هر حال در مان دارويي، اين ناراحتي برا به طور كامل درمان نمي كند و فقط مي تواند به كنترل علائم كمك نمايد. به دليل اينكه بعضي از داروها سندرم روده تحريك پذير را بدتر مي كنند هر دارويي را نبايد مصرف كرد بخصوص مسهل ها، مگر اينكه پزشك براي شما تجويز كرده باشد.
چه بايد كرد؟
ممكن است پزشك تغييراتي در نحوه و فرم زندگي شما براي كنترل روده تحريك پذير پيشنهاد كند. مهم ترين پيشنهادات شامل تغيير رژيم غذاييي و كاهش فشارهاي روحي است.
غذايتان را تغيير دهيد
غذا مي تواند يكي از علل مهم سندرم روده تحريك پذير باشد. مي توانيد با انجام و دقت در امور ذيل وضعيت بهتري را تجربه كنيد:
- دقت كنيد كدام غذاها شما را اذيت مي كند، از آن ها پرهيز كنيد. براي مثال خوردن بعضي محصولات لبني مانند شير كه مي تواند ايجاد نفخ كند.
- روزانه 6 تا 8 ليوان آب بنوشيد ولي از خوردن غذاهاي آبكي مانند آش يا آبگوشت به صورت پر حجم در يك وعده خودداري كنيد.
- از مصرف زياد حبوبات (نخود، لوبيا، عدس و لپه) و بقولات (آجيل و تخمه) پرهيز كنيد.
- اگر مشكلتان يبوست است غذاهاي پر فيبر بخوريد ولي براي جلوگيري از ايجاد نفخ به دفعات و با حجم كم اين غذاها را استفاده نماييد. فيبرها مدفوع را نرم كرنده و باعث عبور آسان آن از روده بزرگ مي شوند.
فشارهاي روحي را كنترل كنيد
فشار روحي و اضطراب يا افسردگي منجر به تشديد علائم روده تحريك پذير مي گردد. فراگيري اينكه چگونه فشار روحي را كنترل كنيم به بهبود وضعيت مزاحي كمك خواهد كرد. ابتدا علل فشار روحي را در زندگيتان مشخص كنيد و راه هاي تازه براي كنار آمد با آن را ياد بگيريد. ورزش مرتب راه مهمي براي رهايي از فشار روحكي است. همچنين ورزش با بهتر كردن حركات روده اي به درمان يبوست كمك مي كند. در موارد نادري مراجعه به روانپزشك و استفاده از داروهاي ضد اضطراب يا افسردگي ضرورت پيدا مي كند.
دستگاه گوارش شما
عضلات روده منقبض مي شوند تا غذا را در طول دستگاه گوارشي حركت دهند. اين انقباض عضلاني موتيليتي ناميده مي شود. موتيليتي طبيعي به معناي عبور منظم غذا در طول دستگاه گوارش با آهنگ يكنواخت و نه خيلي تند يا كند است. همانطور كه غذا در طول دستگاه گوارش شما حركت مي كند، بدن مواد غذايي را برداشت مي كند و مواد زايد كه بايد دفع شود به عنوان مدفوع به خارج رانده مي شود.
سندم روده تحريك پذير به عنوان يك مشكل حركتي (اختلال موتيليتي)
وقتي سندرم روده تحريك پذير داريد حركت طبيعي و موزون دستگاه گوارش (به خصوص روده بزرگ) بهم خورده است. اين حركت ممكن است تند يا كند يا نامنظم شود. اگر مدفوع به قدري سريع در روده بزرگ حركت كند كه آب آن جذب نشود، مدفوع شل و آبكي (اسهال) ايجاد مي شود.
اگر مدفوع به كندي در روده بزرگ حركت كند آب زيادي جذب خواهد شد و مدفوع خشك و سفت خواهد شد (يبوست). اگر موتيليتي گاهي تند و گاهي كند شود ممكن است گاهي اسهال و گاهي يبوست داشته باشيد. همچنين مدفوعت و گاز ممكن است پس زده شود و باعث احساس فشار دردناك و دل پيچه گردد.
اعمال توصيه شده
براي كمك به رهايي از اين ناراحتي پيشنهادات ذيل مفيد خواهند بود:
- از پزشكتان سوال كنيد آيا لازم است غذاهاي پر فيبر به غذاي خود اضافه كنيد (از قبيل نان جو و گندم، سبزي ها و ميوه هاي تازه و غله هاي سبوس دار).
- هر گونه استرس را كاهش دهيد.
- از الكل، كافئين و قهوه پرهيز كنيد.
- سيگار را ترك كنيد.
- مواد غذايي نفخ زا را از رژيم غذايي خود حذف كنيد.
- غذاهاي حجيم و پر چرب را در يك وعده استفاده نكنيد.
- توصيه هاي پزشك خود را پيگيري نماييد.
- حتي الامكان از نوشيدن آب زياد هنگام غذا خوردن پرهيز شود.
- از تند خوري و مصرف با عجله غذا پرهيز شود.
