همورئيد (بواسير)
بواسير چيست؟
5/2 سانتي متر انتهايي كولون (روده بزرگ)، كانال مقعدي ناميده مي شود. كانال مقعدي با شبكه اي از وريدها كوچك كه درست زير پوست هستند، پوشيده مي شود. فعاليت هاي معيني از قبل زور زدن براي بيرون راندن مدفوع ( بخصوص موقع يبوست) يا نشستن طولاني مدت، ممكن است باعث بزرگي اين وريدها بشود. اين وريدهاي بزرگ شده لايه هاي متورم بافتي را درست مي كند كه ما آنها را بواسير مي ناميم. مدفوع سخت ممكن است بواسير را بيشتر تحريك كرده و آن ها را از كانال مقعدي بيرون راند.
انواع بواسير
دو نوع بواسير ممكن است ايجاد شود:
بواسير خارجي: ديده و احساس مي شود (مانند لايه هاي نرمي بيرون از مقعد جايي كه روده بزرگ باز مي شود). آنها به ندرت باعث درد مي شوند مگر اينكه لخته خوني داخل آن ها شكل بگيرد، كه در اين صورت مي توانند باعث درد ناگهاني و شديد شوند.
بواسير داخلي: به طور شايع به صورت خوشه هايي اطراف ديواره كانال مقعدي واقع مي شوند. بواسر ممكن است بعضي اوقات به بيرون گسترش يابد. معمولا بدون درد است، ولي مي تواند خونريزي كند و يا موجب ترشح موكوس (بلغم) شود. مسائل ديگري ممكن است علايمي شبيه به علايم بواسير ايجاد كند. يك شقاق (ترك خوردگي كانال مقعد كه بايد از بواسير افتراق داده شود) ممكن است خودش را در كانال ظاهر كند و باعث درد و خونريزي شود.
علائم بواسير
اكثرا بواسير بدون خطر مي باشد و بجز خونريزي محدود علامتي ندارد. اگر شما بواسير دارديد ممكن است متوجه يك يا چند تا از علائم ذيل بشويد:
- خونريزي كه معمولا همراه با مدفوع و يا پس از دفع بصورت قطره قطره يا خون پاشي خواهد بود. (شايعترين علامت)
- درد
- خارش
- سوزش
- ترشح مواد بلغمي و تحريك اطراف مقعد
لازم به يادآوري است كه هر خونريزي از مقعد را نبايد به حساب بواسير گذاشت بلكه توسط پزشك بايد بررسي هاي لازم صورت گيرد تا علل ديگر نيز رد شود.
علل بواسير
فشار آوردن به شكم موقع اسهال و مدفوع خشك و سفت از علل شايع همورئيد هستند. خيلي از خام ها در طي حاملگي دچار همورئيد مي شوند.
نشستن يا ايستادن طولاني مي تواند يك عامل باشد. علل ديگر شامل بلند كردن اشياء سنگين، ورزش نكردن، ورزش خيلي سنگين، سرفه مزمن، عادات بيرون روي نادرست (از قبيل زور زدن براي دفع مدفوع يا نشستن بر روي دستشويي براي مدت طولاني) است.
بررسي شما
وجود بواسير به تنهايي بيماري تلقي نمي شود و عوارض آن نيز خطرناك وجدي نمي باشد. اين مشكل موضعي است و تاثيري روي ساير اندام ها و قسمت هاي ديگر بدن ندارد. مسئله مهم شباهت برخي علائم آن مثل خونريزي از مقعد با بيماري هاي خيلي جدي مثل پوليپ يا سرطان روده بزرگ است. اغلب بيماران مشاهده كمي خون در مدفوع را به حساب بواسير مي گذارند در حالي كه با وجود بواسير ممكن است علت خونريزي پوليپ و يا سرطان روده بزرگ باشد. به همين دليل پس از مشاهده خون در مدفوع براي اولين بار لازم است با پزشك مشورت نمود و در صورت لزوم براي بررسي كامل روده بزرگ كولونوسكوپي انجام داد.
تاريخچه پزشكي شما و معاينه
ممكن است پزشك شما درباره علايم و اينكه از چه موقع آنها را دارد سوال كند. همچنين ممكن است درباره تغذيه شما، عادات بيرون روي، فعاليت هايتان و هر دارويي كه شما استفاده مي كنيد. سوالاتي شود. پزشكان ممكن است يك معاينه براي ديدن پوست مقعد شما و يك معاينه با انگشت دست جهت لمس بواسير در ناحيه كانال مقعدي انجام دهد. يك معاينه با آنوسكوپ، ممكن است انجام گيرد. در طي اين معاينه يك لوله براي ديدن قسمت پاييني كانال مقعدي گذاشته مي شود.
آزمايشها
ممكن است براي رد ساير مسائل آزمايشات اضافي انجام شود، پزشكتان ممكن است مدفوع شما را جهت وجود خون در آن آزمايش كند.
همچنين شما ممكن است سيگموئيدوسكوپي يا كولونوسكوپي شويد. در طي اين آزمايشات يك لوله نوردار براي معاينه روده بزرگ شما بكار مي رود. گاهي اوقات يك باريم انماء آزمايش اختصاصي كه گرافي با اشعه ايكس از روده بزرگ شما را تهيه مي كند ممكن است انجام شود.
درمان بواسير
در خيلي از موارد، پزشكتان يك طرح درماني كه شما در منزل پيگير آن خواهيد بود پيشنهاد مي كند اهداف اين درمان متوقف نمودن خونريزي و دفع راحت تر مدفوع و در مواردي نيز درمان موضعي بخصوص برداشتن بواسير خونريزي دهنده با ليگاتور بصورت سرپايي كه معمولا بدون درد است. در موارد نادر انجام عمل جراحي ضروري است.
رهانيدن شما از علائم
برخي روشهاي درماني ساده كه شما مي توانيد در منزل انجام دهيد
- به مدت چند دقيقه در آب گرم بنشينيد، كمپرس گرم نيز مي تواند سبب خلاصي فوري شما شود.
- درمان هاي غير نسخه اي از قبيل شياف و كرم مي توانند سبب خلاصي از علايم به طور موقت شوند.
- عادات بيرون روي درست، از قبيل نشستن بر روي دستشويي فقط به مدت لازم و پرهيز از زور زدن مي تواند از تحريك مقعد كه خود منجر به ادم و تورم مي شود جلوگيري كند. براي اين منظور توالت فرنگي توصيه مي شود.
نكته خيلي مهم: هر وقت دفع خون در مدفوع داردي حتما با پزشك خود مشورت كنيد و آن را هميشه به حساب بواسير نگذاريد چون ممكن است علاوه بر بواسير بيماري ديگري چون پوليپ يا تومور علت خونريزي باشد.
درمان اسهام مزمن و يبوست
اسهال مزمن مهم ترين علت بواسير است كه بايد علت آن دقيقا مشخص و درمان شود در صورت داشتن اسهال مزمن با پزشك معالج خود مشورت كنيد. براي درمان يبوست در وقت هاي منظم روزانه بوي‍ژه صبح ها جهت دفع بطور عادتي به دستشويي برويد. غذاي پر فيبر بخوريد و روزانه 6 تا 8 ليوان آب بنوشيد و با هر وعده غذاي جامد يك قاشق روغن زيتون مصرف كنيد. وقتي ورزش منظم با يك غذاي مناسب تركيب بشود مي تواند منجر به پيشگيري از يبوست شود. (يادآور مي شود يبوست علت ناشايع بواسير است و بيشتر اسهال باعث بواسير مي شود)
مواد پر فيبر
از فيبرهاي غذايي زير همراه غذاي روزمره استفاده كنيد تا به جلوگيري از مسئله بواسير كمك كند.
- حبوبات پر فيبر (نخود، لوبيا و باقلا و ...)
- سبوس و حبوبات به طور كامل از قبيل برنج قهوه اي رنگ
- سبزيجات (از قبيل هويج، گل كلم و گلابي)
- ميوه هاي تازه و لوبياها (بخصوص لوبياهايي نظير عدس، لوبيا قرمز و ...)
اگر ضروري باشد پزشكتان ممكن است مواد فيبري ديگري كه بدون نسخه در دسترس است توصيه كند.
